De Supernova
Het is laat in de avond, je ligt in het zachte gras, de wind waait langs je haren en je geniet van het uitzicht van sterren, je denkt na over hoe groot het heelal eigenlijk is. Oneindig, zou je denken. Hier en daar een vallende ster en een zwart gat, wat is het toch prachtig. Dan zoom je nog verder in met je telescoop en zie je een soort lichtgevend vlekje, het is groter dan een ster, en het is niet bepaald rond, wat is het eigenlijk?
Een supernova is een van de grootste explosies die voorkomen in het heelal. Ze zijn grote explosies van sterren; ze vormen zich nadat sterren doodgaan, of als 2 sterren elkaar tegemoetkomen. ik leg uit hoe dat werkt:
In de kern van de ster vindt een kernfusie plaats; een kernfusie is wanneer waterstof tegen elkaar aan botst en omgezet wordt in helium. Het samensmelten van waterstof geeft veel energie af. Die energie zorgt ervoor dat de ster schijnt en warm blijft. Het samensmelten gebeurt tijdens de rest van het leven van de ster, dit duurt miljoenen tot miljarden jaren. Op een gegeven moment is de brandstof op. De ster is zwaar geworden door de kernfusies, zo zwaar dat hij explodeert. De explosie is zo groot dat je die nog maandenlang kunt zien vanaf de aarde. Zo’n explosie noemen we een supernova.
Een supernova kan ook op een andere manier ontstaan: twee sterren draaien rondjes om één punt. We noemen deze; ster A en ster B. Ster A pakt de inhoud van ster B af, dus alle waterstof en andere stoffen. Ster A is nu zo erg beladen, dat hij explodeert als een supernova. Van de resten van deze grote supernova vormt zich een neutronenster of een zwart gat. Er zijn ook nog onderdelen die zich scheiden van de supernova, die zwerven verderop in de ruimte als planeten of sterren.
Specialiteiten
Het bijzondere van supernova’s is toch wel dat ze zo veel energie kunnen afgeven aan het einde van hun leven, aangezien ze eigenlijk al hun energie al hebben afgegeven. Mensen gaan gewoon dood, maar sterren laten nog iets van zichzelf zien voordat ze doodgaan, ”een laatste hoera “.
Alle supernova’s hebben natuurlijk andere vormen en eigenschappen, dus ik heb de Krabnevel uitgekozen zodat we een wat nauwkeuriger voorbeeld hebben. De krabnevel is uiteindelijk een neutronenster geworden. de engelse astronoom John Bevis heeft hem voor het eerst gespot in 1731. De diameter van de Krabnevel is ongeveer 10 lichtjaar.
Supernova’s hebben geen atmosfeer, want supernova’s zijn explosies van sterren, dus de atmosfeer die de ster heeft explodeert dan maar voor de explosie, als het nog een ster is, heeft het een atmosfeer. Wanneer de ster explodeert slingeren stukjes uit de atmosfeer de ruimte in. Supernova’s zorgen er dus voor dat de atmosfeer kapotgaat.
We gaan even kijken naar de supernova Crab Nebula oftewel de krabnevel. Deze supernova is door de engelse astronoom John Bevis gespot in 1731.
Afstand tussen de aarde en de Krabnevel
Elke supernova bevindt zich op een andere plek, de een dichterbij de aarde, en de ander verder weg. Ik heb de afstand tussen de krabnevel en de aarde op een blaadje uitgerekend met hulp:
Locatie?
De meeste supernova’s liggen buiten ons melkwegsterrenstelsel. Natuurlijk zijn er veel meer sterren in andere sterrenstelsels, maar hoeveel supernovas zich daar bevinden, is niet bekend. Supernova’s exploderen maar 1 keer in de 50 jaar in de melkweg, ze zijn erg zeldzaam.
Een keer in de vijftig jaar, dus 2 keer in een eeuw, explodeert een supernova in de Melkweg. Een supernova kan miljoenen jaren oud worden totdat hij explodeert. Er zijn miljarden sterrenstelsels in het universum, dus dat betekent enorm veel supernova’s.
Het is niet mogelijk om te weten hoe snel een supernova beweegt ten opzichte van de aarde voor verschillende redenen:
- supernova’s draaien geen rondjes om een as, zoals planeten, want het zijn explosies van sterren.
- elke supernova is anders, dus de snelheid van haar explosie ook, de een is groter, de andere explodeert sneller, enzv.
Bronnen:
https://www.nationalgeographic.nl/wetenschap/a45035047/wat-is-een-supernova
Het NovaNask natuurkunde boek
(Het vriendje van mijn zus heeft me geholpen met het berekenen van de afstand tussen de aarde en de Krabnevel.)